Dementie is een ernstige aandoening die berust op een geleidelijke achteruitgang van het functioneren van de hersenen (door een afname van zenuwcellen en/of verbindingen tussen zenuwcellen). Dementie is niet een op zichzelf staande ziekte met één enkele oorzaak, maar een verzamelnaam voor verschillende ziektes die leiden tot een achteruitgang van het geestelijk functioneren, zoals de ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie, frontotemporale dementie en Lewy body dementie. De symptomen van dementie zijn afhankelijk van de vorm van dementie. Geheugenstoornissen zijn vaak het meest prominent maar veelal zijn er ook problemen met het denken en met taal, zijn er veranderingen in het gedrag en/of het emotionele functioneren. Op termijn wordt een dementerend persoon afhankelijk van de hulp van anderen.
 

1. Ziekte van Alzheimer
De meerderheid van de mensen met dementie lijdt aan de ziekte van Alzheimer. Bij de ziekte van Alzheimer ontstaan er tussen de hersencellen ophopingen van eiwit, waardoor de hersenen niet meer goed kunnen functioneren. De ziekte van Alzheimer kent een sluipend begin en een progressieve achteruitgang van het geestelijk functioneren

2. Vasculaire dementie
Een andere relatief vaak voorkomende vorm is vasculaire dementie. Hierbij ligt de oorzaak bij een slechte doorbloeding van de hersenen, zoals bij een beroerte. Veel mensen met vasculaire dementie hebben een voorgeschiedenis van hart- en vaatziekten. Deze vorm van dementie begint vaak onverwacht en het verloop is typisch schommelend (met plotse verergeringen).

3. Frontotemporale dementie
Bij frontotemporale dementie (ook ziekte van Pick genoemd) zijn de voorste, frontale deel van de hersenen en/of de temporele kwab beschadigd. De symptomen bij deze vorm van dementie verschillen naargelang de plaats in de hersenen waar de ziekte begint. Veelal zijn de eerste symptomen zijn gedragsveranderingen en/of taalstoornissen, met pas later ook cognitieve achteruitgang. Frontotemporale dementie komt relatief vaak voor op jonge leeftijd.

4. Lewy body dementie
Een laatste vorm van dementie, die meestal voorkomt bij mensen ouder dan 65 jaar, is Lewy body dementie. Deze vorm wordt veroorzaakt door ophopingen van eiwit in de hersenen die Lewy lichaampjes worden genoemd. Lewy body dementie heeft typisch een sprongsgewijs verloop van verstandelijke achteruitgang met periodes zitten van relatief herstel. Lewy body dementie zorgt vaak voor verschijnselen die doen denken aan de ziekte van Parkinson (v.b. trillen, rigiditeit, langzame beweging, etc.).

Naast de hierboven besproken vormen zijn er een aantal zeldzame vormen van dementie, zoals de ziekte van Creutzfeldt-Jakob en aids dementie.

Behandeling van dementie