18 APRIL 2015 - Europese dag van de rechten van de patiënt
GEZOCHT: VERTEGENWOORDIGER
 VOOR JE RECHTEN ALS PATIËNT!

Als patiënt heb je een heel aantal rechten i.v.m. gezondheid en zorgverlening. Als je je patiëntenrechten niet zelf meer kunt uitoefenen, zal iemand anders dat overnemen. Denk er daarom tijdig aan om een vertegenwoordiger aan te wijzen!
Meer info over je patiëntenrechten en het aanwijzen van een vertegenwoordiger vind je op de website van het Vlaams Patiëntenplatform of kan je telefonisch opvragen via  016 - 23 05 26


DOWNLOAD het FORMULIER
voor de aanwijzing van je vertegenwoordiger


klik hier voor groter
 

 

 


DOWNLOAD de BROCHURE
'Ken je rechten als patiënt'

 

 

 

 

Op wie is de wet op de patiëntrechten
 van toepassing?

de gezondheidszorg
De wet op de patiëntenrechten is van toepassing op eenieder die één of andere vorm van gezondheidszorg ontvangt of uitoefent. Onder “gezondheidszorg” wordt het volgende verstaan: alle diensten die door een beroepsbeoefenaar verstrekt worden met het oog op het bevorderen, vaststellen, behouden, herstellen of verbeteren van de gezondheidstoestand van de patiënt of om de patiënt bij het sterven te begeleiden. Het begrip gezondheidszorg wordt in de ruime betekenis van het woord gebruikt in de wet op de patiëntenrechten: zowel preventieve en curatieve zorg als de nazorg en revalidatie behoren hiertoe, alsook medische onderzoeken in het kader van verzekeringsgeneeskunde, gerechtelijke geneeskunde, onderzoek door de adviserend geneesheer van een ziekenfonds, arbeidsgeneesheer, schoolgeneeskunde, enzovoort. Uiteraard moet iedere beroepsbeoefenaar de patiëntenrechten alleen naleven binnen de perken van zijn wettelijke bevoegdheden.

de patiënt
Volgens de wet is een patiënt: iedereen die een of andere vorm van gezondheidszorg ontvangt, al dan niet op eigen verzoek ’.
De wet is ook van toepassing op verzoek van een vertegenwoordiger (vb. de ouders van een minderjarige), op verzoek van een derde (vb. door de werkgever bij controle van arbeidsongeschiktheid) en zonder verzoek in spoedgevallen.

de beroepsbeoefenaar
De wet is van toepassing op alle beroepsbeoefenaars die in het KB nr.78 vermeld worden betreffende de uitoefening van gezondheidsberoepen: artsen, tandartsen, apothekers, vroedvrouwen, kinesisten, verplegend personeel en paramedici.
De wet zal in de toekomst ook van toepassing zijn op: psychotherapeuten, seksuologen, klinische psychologen, orthopedagogen en geregistreerde beoefenaars van een niet conventionele praktijk.
Patiëntenrechten zijn van toepassing op alle zorgverstrekkers, ongeacht of deze binnen een instelling werken of een eigen praktijk hebben. Ziekenhuizen moeten erover waken dat hun beroepsbeoefenaars de patiëntenrechten naleven. Een ziekenhuis is namelijk aansprakelijk wanneer de beroepsbeoefenaars dit niet doen. Bovendien moet ieder ziekenhuis, of groep van ziekenhuizen, beschikken over een ombudsfunctie om te bemiddelen bij eventuele klachten over de patiëntenrechten.

zie ook: Vlaams Patiëntenplatform

 

Sinds 2002 hebben we ook in België een wet die de rechten van de patiënt bundelt. Toch is deze voor het grote publiek nog onvoldoende gekend. De inhoud van de brochure 'Wegwijs in patiëntenrechten' van de Socialistische Mutualiteiten geeft uw rechten als patiënt hieronder overzichtelijk weer.

terug naar boven

 

brochure van de Socialistische Mutualiteiten:
WEGWIJS IN PATIËNTENRECHTEN
Een handig overzicht van uw rechten als patiënt geïllustreerd met talrijke voorbeelden

 

 

1. Woord vooraf

Deze brochure is een eenvoudige wegwijzer voor wie meer wil weten over zijn rechten als patiënt. We richten ons in de eerste plaats tot alle patiënten, maar ook professionele hulpverleners vinden er hun gading. We beperken ons tot de reglementering van de patiëntenrechten. Mocht je vragen hebben omtrent de reglementering “medische fouten”, dan kan je contact opnemen met de Juridische Dienst van onze ziekenfondsen (zie lijst achteraan).
Hieronder bespreken we elk recht afzonderlijk, maar eerst verduidelijken we een aantal begrippen.

wie is patiënt?
Iedereen is af en toe patiënt. En iedereen heeft patiëntenrechten, die men moet eerbiedigen. Soms kan de patiënt niet voor zichzelf opkomen, bijvoorbeeld iemand die bewusteloos is of in coma het ziekenhuis wordt binnengebracht. De patiënt kan dan geen toestemming geven voor een operatie. Men vraagt op dat ogenblik aan de partner, de ouders of de familieleden of de operatie mag worden uitgevoerd. Gaat het om een spoedgeval, dan kan de dokter zonder toestemming van de patiënt handelen.
Een gezond mens kan soms ook patiënt zijn. Bijvoorbeeld iemand die zich moet laten onderzoeken door de arbeidsgeneesheer op het werk of tijdens het medisch onderzoek op school.

wie zijn zorgverleners?
Zorgverleners zijn alle mensen die een gezondheidsberoep uitoefenen. Denk maar aan dokters, tandartsen, apothekers, vroedvrouwen, kinesisten,verpleegkundigen en paramedici (logopedisten, diëtisten, enz…).

wat zijn gezondheidszorgen?
Gezondheidszorgen zijn alle zorgen die jouw gezondheid kunnen bevorderen, maar ook het onderzoeken van de patiënt, het stellen van een diagnose of stervensbegeleiding vallen onder deze noemer. De zorgen moeten wel door een zorgverlener worden uitgevoerd.

wat valt niet onder de wet op patiëntenrechten?
Mensen die organen afstaan vallen onder een andere wet. Proefpersonen voor wetenschappelijk onderzoek ook. Plastische chirurgie uitsluitend om schoonheidsredenen valt evenmin onder de wet op patiëntenrechten. Wie onder dwang in een psychiatrische kliniek wordt opgenomen of wie een verplichte medische keuring moet ondergaan, krijgt met een bijkomende wettelijke regeling te maken.

 

bijvoorbeeld...

Mia heeft enkele jaren geleden borstkanker gehad. Er werd toen bij haar een borst afgezet. Mia besliste onlangs een borstreconstructie te laten uitvoeren door een plastisch chirurg. Deze operatie valt wel onder het verstrekken van medische zorgen, omdat de operatie niet uitsluitend om schoonheidsredenen gebeurt.

Lode is 85 jaar oud en chronisch ziek. Hij wordt thuis verzorgd door zijn kinderen Jef en Marie. Zij staan elke dag paraat voor hun vader, zodat hij thuis kan worden verzorgd. Zij geven echter geen ‘officiële’ gezondheidszorgen. Claire, de thuisverpleegster, verstrekt wel gezondheidszorgen in de zin van de wet.

Harry is niet tevreden met de omvang van zijn neus. Hij vindt zijn neus niet zo mooi van vorm en zou het veel leuker vinden een wat grotere neus te hebben. Het vergroten van de neus louter om schoonheidsredenen valt niet onder gezondheidszorgen.

 

terug naar boven

 

2. Je hebt recht op een kwaliteitsvolle gezondheidszorg 1

Dit recht geeft je de garantie dat je als patiënt goede en zorgvuldige gezondheidszorgen krijgt. Zo ben je er zeker van dat jouw zorgverlener op de hoogte blijft van de nieuwste technieken en ze indien nodig ook kan toepassen. Jouw zorgverlener heeft de plicht steeds zorgvuldig te zijn en geen beroepsfouten te begaan.

Jouw zorgverlener moet ook steeds, zonder enig onderscheid, jouw menselijke waardigheid en zelfbeschikkingsrecht respecteren.

bijvoorbeeld...

Kathleen is lesbisch en woont al jaren samen met haar vriendin Mia. Sinds kort heeft het koppel een nieuwe huisarts. De huisarts heeft het moeilijk met de privésituatie van Kathleen en Mia, zelfs in die mate dat het de behandeling beïnvloedt. Hij minimaliseert de klachten van Kathleen zodat hij de juiste diagnose van haar ziekte over het hoofd ziet. De huisarts schendt daarmee de patiëntenrechten van het koppel. Ze hebben recht op gezondheidszorgen zonder enig onderscheid op welke grond ook.

1.  Je kan het recht op kwaliteitsvolle gezondheidszorg terugvinden in artikel 5 van de wet op de patiëntenrechten.

terug naar boven

 

3. Je hebt recht op een vrije keuze van zorgverlener 2

De relatie tussen jou en jouw zorgverlener vraagt veel wederzijds vertrouwen. Het is dan ook logisch dat je zelf kan kiezen door wie je je laat behandelen. Je hebt ook het recht op elk moment een andere zorgverlener te bezoeken of verschillende zorgverleners over hetzelfde probleem te consulteren (de zogenaamde ‘second opinion’).

Als je je laat inlichten door een zorgverlener, betekent dit niet dat je je ook door dezelfde zorgverlener moet laten behandelen. Je mag voor de behandeling steeds een andere zorgverlener opzoeken. Je mag ook kiezen je niet te laten behandelen. Wil je niet langer behandeld worden door je zorgverlener, dan heb je eveneens het recht om een andere zorgverlener te kiezen. In beide gevallen kan je hem of haar vragen je dossier op te sturen naar je nieuwe zorgverlener. Je zorgverlener is steeds verplicht hierop in te gaan.

Soms heb je geen vrije keuze. Gevangenen of mensen die gedwongen in een psychiatrische kliniek opgenomen zijn, mogen bijvoorbeeld niet kiezen welke arts hen behandelt. Op het werk bepaalt jouw werkgever wie de arbeidsgeneesheer is. Mensen die buiten bewustzijn zijn, kunnen uiteraard niet zelf kiezen. Soms heb je een beperkte keuze. In ziekenhuizen moet je bijvoorbeeld kiezen uit de dokters die in dat ziekenhuis werken en die de juiste specialisatie hebben.

bijvoorbeeld...

Klaartje moet geopereerd worden aan haar schildklier. Een bevriende dokter vertelt haar dat Dr. Janssen een uitstekende chirurg is voor deze operatie. Haar schildklier-specialist is het hier niet mee eens, hij stelt een andere chirurg voor. Toch kan Klaartje doorzetten en zelf de chirurg kiezen. Ze heeft immers het recht haar zorgverlener vrij te kiezen.

2. Je kan het recht op de vrije keuze van zorgverlener terugvinden in artikel 6 van de wet op de patiëntenrechten.

terug naar boven

 

4. Je hebt recht op informatie over jouw gezondheidstoestand 3

Je hebt recht op informatie over jouw gezondheidstoestand en de vermoedelijke evolutie ervan. Deze informatie heeft onder meer betrekking op de diagnose en wat er moet gebeuren om terug beter te worden (of om te vermijden dat men zieker wordt). De voorgestelde behandeling kan onder andere zijn: bepaalde medicatie nemen, stoppen met roken, een dieet in acht nemen, rusten, bepaalde risico’s vermijden bij zwangerschap, enz.

De zorgverlener moet bij het geven van de informatie rekening houden met de individuele patiënt. De communicatie met de patiënt moet gebeuren in een voor hem duidelijke en begrijpelijke taal. De ene patiënt heeft meer uitleg nodig dan de andere. De zorgverlener moet hiermee rekening houden.

In principe wordt de informatie mondeling verschaft, maar de patiënt kan de zorgverlener wél vragen de informatie schriftelijk te bevestigen. Op die manier kan de patiënt de informatie nog eens rustig doornemen. De zorgverlener mag ook uit eigen beweging de informatie schriftelijk geven.

de vertrouwenspersoon
De informatie of een deel ervan kan ook aan een vertrouwenspersoon worden meegedeeld. Deze vertrouwenspersoon wordt door de patiënt zelf aangewezen (op schriftelijk verzoek), bijvoorbeeld een familielid, een vriend of iemand die lid is van een patiëntenvereniging. De aangeduide persoon kan dit eventueel weigeren en hoeft daarvoor geen reden op te geven. De zorgverlener zal het schriftelijk verzoek van de patiënt om de informatie aan zijn vertrouwenspersoon mee te delen, noteren in het medisch dossier, samen met de identiteit van de vertrouwenspersoon. De vertrouwenspersoon mag de informatie uitsluitend in het belang van de patiënt gebruiken.

niet geïnformeerd willen worden
Soms wil de patiënt liever niet weten hoe zijn gezondheidstoestand is. Dankzij de medische vooruitgang kunnen we steeds beter diagnoses stellen, ook van aandoeningen waarvoor helaas nog geen therapie bestaat. Typische voorbeelden hiervan zijn genetische aandoeningen. Wie bijvoorbeeld drager is van de ziekte van Huntington, weet zeker dat hij ooit deze ongeneeslijke ziekte zal krijgen. Sommige mensen vinden dat een te zware last. Ook bij aandoeningen waarvoor wel een behandeling bestaat, kan je kiezen niet te worden ingelicht.

Indien je uitdrukkelijk zegt dat je geen informatie over jouw gezondheidstoestand wil, dan mag de arts je niet informeren. In dat geval kan je ervoor kiezen dat jouw vertrouwenspersoon wél wordt ingelicht. Om discussies achteraf te vermijden, wordt de uitdrukkelijke wens van de patiënt opgetekend in het medisch dossier.

bijvoorbeeld...

Mieke lijdt aan een ernstige vorm van borstkanker. Haar toestand is hopeloos. Mieke wil niet geconfronteerd worden met haar naderende dood. Daarom wil ze de ernst van haar ziekte niet kennen. Haar man Paul heeft dit verteld aan de behandelende dokter en deze houdt daar rekening mee. Mieke heeft dus het recht om niet op de hoogte te worden gebracht van haar gezondheidstoestand.

David is een levenslustige jongen. Toch sukkelt hij al een tijdje met zijn gezondheid. Zijn huisarts stelt daarom voor om een Aids-test te doen. David gaat akkoord, maar zegt het resultaat toch niet te willen weten. De test is positief. Dit wordt een zware emotionele klap voor David. Toch moet zijn huisarts het slechte nieuws vertellen. De risico’s op een verdere besmetting zijn immers te groot. Soms is dit recht dus ook een plicht. De wet zegt dat de arts in dergelijke gevallen, en nadat hij daarover met een andere arts heeft overlegd, de wensen van de patiënt naast zich neer mag leggen en de patiënt dus toch moet informeren.

3. Je kan het recht op informatie over jouw gezondheidstoestand terugvinden in artikel 7 van de wet op de patiëntenrechten.

 

uitzondering: de therapeutische exceptie
In de regel moet dus alle informatie aan de patiënt worden meegedeeld, ook wanneer de diagnose negatief is. De zorgverlener kan echter oordelen om bepaalde informatie niet meteen aan de patiënt te geven. Dit is de zogenaamde ‘therapeutische exceptie’. In uitzonderlijke gevallen mag hij informatie verzwijgen als de patiënt of een derde hierdoor ernstig nadeel zou kunnen ondervinden. Zelfs dán moet de zorgverlener hierover eerst overlegd hebben met een andere zorgverlener. De tweede zorgverlener moet samen met de behandelende zorgverlener nagaan of er echt wel van een ernstig nadeel kan worden gesproken. Indien er een vertrouwenspersoon werd aangesteld dan moet ook hij gehoord worden. Vervolgens moet de zorgverlener een schriftelijke motivering voor deze informatieweigering aan het patiëntendossier toevoegen en moet hij ook de vertrouwenspersoon inlichten (indien die is aangeduid) van de beslissing.

De ‘therapeutische exceptie’ kan gebeuren in situaties waarin de zorgverlener van mening is dat je psychische schade zou ondervinden indien de informatie zou worden meegedeeld, bijvoorbeeld een shock of een depressie. De informatieweigering is in principe van beperkte duur en stopt op het moment dat de zorgverlener vaststelt dat je psychisch klaar bent om het slechte nieuws te vernemen.

 

bijvoorbeeld...

Bij Kadir is multiple sclerose vastgesteld. Door deze ziekte zullen zijn spieren langzamerhand minder gaan werken, waardoor zijn lichaam zal aftakelen met, meestal na jarenlange ziekte, de dood tot gevolg. De arts van Kadir wil hem niet meteen het slechte nieuws vertellen. De echtgenote van Kadir, Hülja, is immers hoogzwanger. De arts vreest dat de schok een slechte invloed zou kunnen hebben op de zwangerschap van Hülja en wil daarom wachten tot de baby geboren is. De arts verzwijgt dus tijdelijk de slechte boodschap. Dit is een geval van informatieweigering, maar deze is gerechtvaardigd. Het is meteen duidelijk dat de informatieweigering slechts beperkt is in de tijd en dat na enige tijd de patient toch over de volledige informatie zal beschikken.

 

terug naar boven

 

5. Je hebt recht op jouw toestemming 4

Jouw zorgverlener is verplicht vóór elke behandeling jouw toestemming te vragen. Op basis van de informatie die je kreeg (zie: 4. het recht op informatie) kan je al dan niet jouw toestemming geven voor de behandeling.

Dit betekent natuurlijk niet dat jouw zorgverlener voor elke handeling je toestemming moet vragen (bloedafname, bloeddruk meten, met de stethoscoop luisteren, verschillende chemokuren, enz.). Als je instemt met een behandeling, ga je akkoord met elk onderdeel van die behandeling. Het is dus heel belangrijk dat je goed geïnformeerd bent over wat de behandeling allemaal inhoudt.

De zorgverlener kan op vraag van de patiënt de toestemming noteren in zijn medisch dossier. Dit kan belangrijk zijn als de patiënt enkel onder bepaalde voorwaarden of voor bepaalde onderdelen van de behandeling zijn toestemming geeft.

In bepaalde gevallen mag de zorgverlener afwijken van het recht op toestemming, bijvoorbeeld bij een bewusteloze patiënt die in de spoedgevallenafdeling wordt binnen gebracht. In dergelijke gevallen is het gewoonweg onmogelijk om de toestemming te vragen.

bijvoorbeeld...

Isabelle is 16 weken zwanger. Haar gynaecoloog beslist om een “triple test” te doen, maar vertelt dit niet aan Isabelle. De triple test is een bloedonderzoek naar een verhoogde kans op onder meer het Syndroom van Down (mongolisme). Het onderzoek geeft geen zekerheid, enkel een indicatie van de kans op een afwijking. Om vast te stellen of het kindje deze afwijking heeft, is verder onderzoek nodig. De test blijkt positief. De gynaecoloog vertelt dit aan Isabelle. Ze is ongerust. Isabelle wou deze test helemaal niet en wordt nu geconfronteerd met een moeilijke beslissing: verder onderzoek of niet? De rechten van Isabelle werden in dit geval geschonden. Ze had vooraf de gelegenheid moeten krijgen in te stemmen met de test.

Na een slepende ziekte is Alain in de eindfase van zijn leven gekomen. Hij wil wel pijnmedicatie en andere palliatieve zorgen om zijn lijden te verzachten. Maar reanimatie of beademingstoestellen wenst hij niet. Hij vraagt om dit in zijn dossier te noteren. Daarnaast heeft Alain ook een wilsbeschikking daaromtrent opgemaakt en deze in zijn portefeuille gestopt.

4. Je kan het recht op toestemming terugvinden in artikel 8 van de wet op de patiëntenrechten.

 

welke informatie?
Indien je met kennis van zaken wil beslissen, moet je van jouw zorgverlener voldoende informatie krijgen.
Deze informatie heeft betrekking op volgende vragen:
 
                 >  Wat is het doel van de ingreep?
                 >  Is het pijnlijk?
                 >  Is het dringend?
                 >  Hoe lang zal het duren?
                 >  Hoe lang is de herstelperiode?
                 >  Wat zijn eventuele nevenwerkingen en risico’s?
                 >  Kostprijs van de totale behandeling?
                 >  Is er een andere behandeling mogelijk?
                 >  Wat als de behandeling niet wordt uitgevoerd?
                 >  Is er nazorg nodig?

Jouw arts moet de informatie indien mogelijk tijdig verstrekken. Je moet immers de tijd krijgen om na te denken en eventueel een andere arts te raadplegen. De chirurg die je pas op de operatietafel over de ingreep vertelt, geeft laattijdige informatie.

welke wijze van toestemming?
De patiënt kan zijn toestemming voor de behandeling zowel uitdrukkelijk als stilzwijgend (door bijvoorbeeld niet te protesteren) geven. Je kan op elk moment je toestemming weigeren of een eerder gegeven toestemming intrekken. Zonder toestemming heeft de zorgverlener niet het recht om je te behandelen. De weigering heeft niet automatisch tot gevolg dat de relatie tussen de patiënt en de zorgverlener eindigt. De zorgverlener moet de patiënt die weigert een alternatieve behandeling voorstellen, waarmee de patiënt misschien wél kan instemmen. Hij moet de patiënt ook wijzen op de gevolgen van de weigering. Verder moet hij de patiënt essentiële verzorging blijven aanbieden.

vertegenwoordiging van de patiënt 5
In bepaalde omstandigheden ben je niet in staat je rechten als patiënt zelf uit te oefenen. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer je minderjarig bent of wanneer je onder narcose of in coma verkeert. Niettemin heb je ook dan recht op een kwaliteitsvolle gezondheidszorg. Daarom heeft de wetgever bepaald welke personen in de plaats van de onbekwame patiënt zullen optreden.

minderjarig
Wanneer je minderjarig bent zullen je ouders je in principe vertegenwoordigen. Je kan als minderjarige evenwel je rechten zelfstandig uitoefenen als je in staat bent je belangen redelijk te beoordelen. Naargelang van hoe oud en hoe rijp je bent moet je worden betrokken bij de uitoefening van je rechten.

meerderjarig
Ook als meerderjarige kan het voorkomen dat je niet bekwaam bent voor jezelf op te komen. Wanneer je het statuut van verlengde minderjarige hebt of onbekwaam bent verklaard, zal je worden vertegenwoordigd door je ouders of je voogd. Buiten deze bijzondere gevallen heb je als meerderjarige patiënt de mogelijkheid een persoon aan te wijzen die in je plaats je rechten zal uitoefenen voor het geval en zolang je dit zelf niet meer kan (bijvoorbeeld wegens coma of narcose). Je moet deze aanwijzing vooraf en schriftelijk doen maar je kan er later op terugkomen zolang je je wil nog kan uiten. De arts moet de beslissingen van de aldus aangewezen vertegenwoordiger eerbiedigen, maar is niet verplicht om in te gaan op het verzoek van de vertegenwoordiger om rechtstreekse inzage in het dossier en een afschrift hiervan.

Als je zelf geen vertegenwoordiger hebt aangewezen, kunnen je rechten worden uitgeoefend door je partner, je kind(eren), je ouder(s), je broer(s) of je zuster(s) in deze volgorde. De arts kan echter afwijken van een beslissing van deze vertegenwoordiger(s) indien hij van mening is dat deze beslissing niet in je belang is.

Als geen van deze naaste verwanten in je plaats wil of kan optreden, zal je arts zelf je belangen behartigen en zelf beslissingen nemen over je medische behandeling. Dit zal ook het geval zijn wanneer er een conflict is tussen twee of meer vertegenwoordigers.

Het is goed om weten dat de hier bedoelde vertegenwoordigers niet noodzakelijk dezelfde persoon zijn als de vertrouwenspersoon waarvan eerder sprake in deze brochure onder het recht op informatie. De vertrouwenspersoon krijgt wel dezelfde informatie als de patiënt zelf maar kan nooit namens de patiënt beslissen.

De wettelijke regeling over de vertegenwoordiging van de patiënt is gedetailleerd en ingewikkeld. Hier geven wij enkel de krachtlijnen weer. Voor meer informatie over specifieke situaties kan je terecht bij juridische dienst van je ziekenfonds.

5. Je kan de vertegenwoordiging van de patiënt terugvinden in artikels 12, 13 en 14.

 

terug naar boven

 

6. Je hebt recht op inzage en recht op een kopie
 van jouw medisch dossier
6

Je hebt recht op een zorgvuldig bijgehouden en veilig bewaard medisch dossier. Je kan jouw zorgverlener vragen bepaalde documenten aan jouw dossier toe te voegen, bijvoorbeeld een verklaring of een wetenschappelijk artikel dat te maken heeft met jouw ziekte.

Je hebt ook recht op inzage in jouw medisch dossier en een kopie daarvan (tegen kostprijs). Het begrip “kostprijs” gaf aanleiding tot discussies. Sinds mei 2007 zijn bij uitvoeringsbesluit hiervoor de maximale bedragen vastgelegd:

                 > 0,10 EUR per gekopieerde pagina
                 > 5,00 EUR per beeld bij medische beeldvorming
                 > 10,00 EUR per digitale drager (vb. CD-rom).

Per opvraging van een afschrift van een patiëntendossier mag er bovendien maximaal 25,00 EUR worden gevraagd, ongeacht de drager. Dit recht geldt zowel voor het volledige dossier als voor een specifiek document van het dossier.

De wetgever heeft in 2007 in de ziekenhuiswet vastgelegd wat een verpleegkundig dossier minstens moet bevatten en dat het gedurende minstens 20 jaar moet bewaard worden.

Je kan het recht op inzage zelf uitoefenen of via een door jouw aangewezen vertrouwenspersoon.

termijn
Je moet inzage krijgen ten laatste binnen 15 dagen na de aanvraag (zie artikel 15). Indien er mondeling geen gevolg wordt gegeven aan jouw verzoek, dan kan je het best nogmaals het recht op inzage vragen door middel van een aangetekende brief (belangrijk als bewijs én bepalen van aanvang van de termijn van 15 dagen).

persoonlijke notities
Je hebt niet het recht om zelf de persoonlijke notities van de zorgverlener en de gegevens die betrekking hebben op een derde in te kijken. Indien je dit toch wenst, dan moet je via een andere zorgverlener onrechtstreeks inzagerecht uitoefenen.

nabestaanden
Nabestaanden (echtgenoot, partner en directe bloedverwanten) hebben géén recht op een afschrift, maar enkel op inzage in het medisch dossier van de overledene, tenzij deze zich daar uitdrukkelijk tegen verzette.

Het inzagerecht kan echter slechts onrechtstreeks uitgeoefend worden, dit betekent via een beroepsbeoefenaar. Nabestaanden zitten immers vaak met vragen naar de doodsoorzaak. Dit recht kan hen helpen de dood te aanvaarden en te verwerken, maar soms is het ook nodig in het kader van een gerechtelijke procedure.

Er kan ook een medische reden zijn om het dossier van een overleden patiënt in te zien, bijvoorbeeld wanneer men wil nagaan of een bepaalde aandoening erfelijk is. Omwille van de privacy van de overledene gebeurt de inzage door de nabestaanden altijd onrechtstreeks via een aangewezen zorgverlener (bijvoorbeeld de huisarts) en op basis van een gemotiveerd en gespecifieerd verzoek. De aangewezen zorgverlener heeft ook inzage in de persoonlijke notities.

bijvoorbeeld...

Bij Germaine werd een tijdje geleden een nieuwe heup geplaatst. Ze had afstotingsverschijnselen waardoor de operatie mislukte. Volgens Germaine is dit te wijten aan een fout van de chirurg. Ze wil daarom haar patiëntendossier inkijken.

Maaike werd een paar jaar geleden geopereerd aan haar maag. Ze is opnieuw helemaal gezond. Onlangs heeft Maaike samen met haar vriend Jan een huis gekocht. Ze willen een schuldsaldo verzekering afsluiten en moeten voor de bank een uitgebreid medisch formulier invullen. Ook haar behandelende arts moet een formulier invullen. Maaike wil het document van haar behandelende arts inkijken. Hij weigert en stuurt de documenten rechtstreeks naar de bank zonder dat Maaike ze heeft kunnen inkijken. De rechten van Maaike werden hier geschonden, ze mag haar dossier wel inkijken.

Luc is manisch depressief en al een tijdje in behandeling bij een psychiater. De psychiater heeft een ruim dossier over de behandeling van Luc. Luc wil zijn dossier inkijken (rechtstreeks inzagerecht). Toch kan dit niet omdat er in bepaalde gevallen een “therapeutische exceptie” is. Luc mag zijn dossier niet inkijken omdat dit niet goed zou zijn voor zijn psychiatrische behandeling. Luc mag wel aan zijn huisarts vragen om zijn dossier in te kijken en via hem meer informatie vragen (onrechtstreeks inzagerecht).

6. Je kan het recht op inzage en recht op kopie van je medisch dossier terugvinden in artikel 9 van de wet op de patiëntenrechten.

terug naar boven

 

7. Je hebt recht op de bescherming van
jouw persoonlijke levenssfeer
7

Jouw privacy en intimiteit moeten worden gerespecteerd. Uitsluitend de zorgverleners die betrokken zijn bij het onderzoek of de behandeling, zijn nodig rond jouw bed. Ook de informatie over jouw gezondheid moet worden beschermd. Dit is een universeel recht dat niet kan worden aangetast tenzij dit bij de wet voorzien is. De uitzonderingen zijn strikt gelimiteerd.

bijvoorbeeld...

Dieter wordt onderzocht in het ziekenhuis. Hij blijkt een geslachtsziekte te hebben. Deze diagnose wordt hem verteld in een ziekenhuiskamer waar nog andere patiënten liggen. Ook zij kunnen de diagnose gehoord hebben. Dieter had op meer discretie gerekend. Eigenlijk werden de rechten van Dieter geschonden, want hij heeft recht op bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer.

7. Je kan het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer terugvinden in artikel 10 van de wet op de patiëntenrechten.

 

uitzondering
Soms kan je volgens de wet jouw recht op privacy niet uitoefenen, namelijk wanneer dit nodig is voor de bescherming van de volksgezondheid of voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen.

 

bijvoorbeeld...

Bij Jeffrey wordt tijdens het medisch onderzoek op school open tuberculose vastgesteld. Dit wil zeggen dat er onmiddellijk een groot besmettingsgevaar is voor iedereen die met hem in contact is gekomen. De school, Jeffrey’s vriendjes en de brede omgeving worden zo snel mogelijk via de bevoegde instanties op de hoogte gebracht.

 

terug naar boven

 

8. Je hebt recht op klachtenbemiddeling 8

Indien er problemen zijn in de relatie met de arts, verpleegkundige of andere zorgverleners, wist de patiënt vroeger niet bij wie hij/zij moest aankloppen zonder langdurige en kostelijke gerechtelijke procedures te vermijden.

Door de wet op de patiëntenrechten, heb je voortaan het recht om een klacht in verband met de uitoefening van patiëntenrechten in te dienen bij een bevoegde ombudsfunctie. Naast de patiënt kunnen ook de volgende personen recht hebben om klacht neer te leggen bij de ombudsman (zonder dat er hierbij een volgorde moet nageleefd worden):

                 >  de samenwonende echtgenoot
                 >  de wettelijk samenwonende partner
                 >  feitelijk samenwonende partner
                 >  meerderjarig kind
                 >  een ouder

De ombudsman moet alle klachten, door wie ook neergelegd, op dezelfde wijze behandelen.

de ombudsfunctie
De opdrachten van de ombudsfunctie worden in de wet reeds bepaald:

                 > bevorderen van de communicatie tussen patiënt en zorgverlener;
                 > bemiddeling met het oog op het bereiken van een oplossing voor de klacht;
                 > de patiënt informeren omtrent de verdere mogelijkheden voor de afhandeling van zijn klacht;
                 > preventief: aanbevelingen formuleren om zo klachten te voorkomen;
                 > informeren over de organisatie, werking en procedureregels van de ombudsfunctie.

De ombudsfunctie zal dus in de eerste plaats de communicatie tussen de zorgverleners en de patiënt proberen op gang te brengen of proberen te herstellen om ernstige klachten in onderling overleg te voorkomen. Elk ziekenhuis is verplicht geworden om een ombudsfunctie in te richten.

De wet bevat slechts het algemeen principe van de oprichting van de ombudsdiensten. De praktische uitwerking van het principe gebeurt via uitvoeringsbesluiten. Hierin zijn onder meer de voorwaarden omschreven waaraan de ombudsdiensten moeten voldoen op het vlak van onafhankelijkheid, beroepsgeheim, deskundigheid, juridische bescherming, organisatie, werking en procedureregeling.

federale commissie “rechten van de patiënt”
De wet voorziet ook in de oprichting van een Federale commissie “rechten van de patiënt”.

De commissie is onder meer bevoegd voor de behandeling van klachten van patiënten die niet bij een lokale ombudsdienst terecht kunnen (zoals bijvoorbeeld voor klachten tegen huisartsen).

Net zoals voor de ombudsfunctie, ligt voor de oprichting van deze commissie alleen het principe vast in de wet en zorgen uitvoeringsbesluiten voor de verdere uitwerking ervan.

Heb je klachten over medische fouten, dan raden we je eveneens aan om contact op te nemen met de juridische dienst van je ziekenfonds.

8. Je kan het recht op klachtenbemiddeling terugvinden in artikel 11 van de wet op de patiëntenrechten.

terug naar boven

 

9. Je hebt recht op pijnbestrijding

De wet van 24 november 20049 voegt aan de wet op de patiëntenrechten een artikel 11bis toe. Daarin staat dat elke patiënt recht heeft op pijnbestrijding. Je hebt dus recht op de zorg van een zorgverlener die gericht is op pijnbestrijding. Je zorgverlener moet aandacht hebben voor je pijn, je pijntoestand evalueren, je pijn behandelen en verzachten.

bijvoorbeeld...

Ludo heeft een hernia met als gevolg stekende, scherpe en soms tintelend pijn in zijn rechterbeen. Zijn behandelende arts zegt dat Ludo op zijn tanden moet leren bijten en laat de zaak zoals ze is. Voor Ludo wordt de pijn onhoudbaar. Deze situatie is in strijd met de patiëntenrechten. De zorgverlener moet aandacht hebben voor pijn en pijnbestrijding.

9.  De wet van 24 november 2004 is gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 17.10.2005. Deze wet is in werking sinds 27.10.2005.

terug naar boven

 

10. Nog vragen?

De dienst Jurimut van onze ziekenfondsen geeft deskundig advies over de rechten en plichten als patiënt. Bij de Centra Algemeen Welzijnswerk krijg je informatie en steun bij de sociale en psychologische aspecten van het ziek zijn.

adressen

Antwerpen
De VoorZorg – Socialistische Mutualiteit van de provincie Antwerpen
Désiré Boucherystraat 17, 2800 Mechelen
Dienst Jurimut (rechtshulp):
015 44 31 60 – juridischedienst.304@socmut.be

Centra voor Algemeen Welzijnswerk:
015 28 04 55 – caw.304@socmut.be

Brabant
Socialistische Mutualiteiten Brabant - Zuidstraat 111, 1000 Brussel
Dienst Jurimut (rechtshulp):
02 506 98 61 – quids.site@fsmb.be

Centra voor Algemeen Welzijnswerk:
02 546 14 40 – quids.site@fsmb.be

Limburg
De Voorzorg - Capucienenstraat 10, 3500 Hasselt
Dienst Jurimut (rechtshulp):
011 24 97 40 – juridischedienst_limburg@devoorzorg.be

Centra voor Algemeen Welzijnswerk:
011 24 97 80 – 322-caw@devoorzorg.be

West-Vlaanderen
Bond Moyson - Zilverstraat 43, 8000 Brugge
Pres. Kennedypark 2, 8500 Kortrijk
Dienst Jurimut (rechtshulp):
056 23 02 11 – rechtshulp.wvl@socmut.be

Centra voor Algemeen Welzijnswerk:
056 23 03 12 – caw.wvl@socmut.be

Oost- Vlaanderen
Bond Moyson Oost-Vlaanderen - Tramstraat 69, 9052 Gent
Dienst Jurimut (rechtshulp):
09 333 52 00 – jurimut.bmovl@socmut.be

Centra voor Algemeen Welzijnswerk:
09 333 57 91 – caw.bmovl@socmut.be

over deze brochure
Dit is een uitgave van de dienst Gezondheidsbevordering, Juridische Dienst van het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten en het Steunpunt Thuiszorg vzw. Alle getuigenissen zijn fictief. Elke gelijkenis met bestaande personen is louter toevallig. De teksten van deze brochure werden afgewerkt op 10 maart 2008.

Dit is een uitgave van: de dienst Gezondheidsbevordering, Juridische Dienst van het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten en het Steunpunt Thuiszorg vzw. Sint-Jansstraat 32-38, 1000 Brussel - tel. 02 515 05 15

Met dank aan www.socmut.be

Verantwoordelijke uitgever van de brochure: Guy Peeters, Sint-Jansstraat 32-38, 1000 Brussel (03/2008)

terug naar boven

 

LINKS

Cura Vera: Stichting bevordering
schriftelijke wilsverklaring

De door de patiënt gewenste zorg
binnen het maatschappelijk haalbare.

Doel van deze stichting is: Mensen in staat te stellen hun wensen omtrent zorgverlening op papier te zetten, opdat deze wensen worden gerespecteerd op het moment dat er sprake is van wilsonbekwaamheid. De stichting tracht haar doel te verwezenlijken door het geven van voorlichting over het gebruik van de schriftelijke wilsverklaring.
www.curavera.nl

Federale overheid - patiëntenwetgeving
website Federale overheid

Rechtenverkenner
Portaalsite van de Vlaamse overheid om na te gaan
welke rechten voor u relevant zijn

www.rechtenverkenner.be

 

terug naar boven

 

 

 

 

deodata.be  -  juridisch

free hit 
counters